„Klątwa Hawkinga”: Nagła utrata siły w dłoni – co kryje się za pierwszymi objawami SLA

Często zaczyna się od niewielkich deficytów neurologicznych w dłoni lub stopie, które mogą również wskazywać na wiele innych chorób neurologicznych – ale w przypadku stwardnienia zanikowego bocznego, w skrócie ALS, długoterminowym skutkiem jest poważny paraliż.

SLA jest jedną z chorób neurodegeneracyjnych układu nerwowego. Przyczyna tego zjawiska nadal nie jest jasna. Do typowych objawów zalicza się utratę wytrzymałości, zmęczenie mięśni, skurcze, osłabienie sprawności motoryki precyzyjnej oraz zaburzenia mowy.

Neurolog Dr. med. Mimoun Azizi, MA, jest lekarzem naczelnym i kierownikiem Centrum Geriatrii i Neurogeriatrii w Southwest Hospital Association (KVSW) od 1 kwietnia 2025 r. Jest również specjalistą w zakresie psychiatrii i psychoterapii, a także posiada dodatkowe kwalifikacje w zakresie medycyny ratunkowej, geriatrii i medycyny paliatywnej. Autor licznych książek i artykułów specjalistycznych, posiada również tytuł magistra nauk politycznych i socjologii, a także tytuł magistra filozofii.

Stwardnienie zanikowe boczne (SLA) to postępująca choroba układu nerwowego, w której komórki nerwowe odpowiedzialne za ruch mięśni ulegają stopniowemu zniszczeniu. Pierwsze objawy pojawiają się zazwyczaj w ramionach lub nogach i obejmują osłabienie mięśni, drżenie mięśni, skurcze, brak siły i problemy z precyzją ruchów.

Mogą także wystąpić sztywność mięśni lub trudności w mówieniu, żuciu i połykaniu. Choroba dotyka głównie osoby w wieku 50-70 lat, nieco częściej mężczyzn niż kobiety. W rzadkich przypadkach występują także objawy demencji. W miarę postępu choroby siła mięśni ulega dalszemu osłabieniu, w tym mięśni oddechowych – wielu chorych umiera z powodu niewydolności oddechowej, często w ciągu trzech lat. Istnieją jednak wyjątki, które przeżyły dłużej, jak na przykład astrofizyk Stephen Hawking.

Obecnie nie ma lekarstwa na SLA, jednak dostępne są leki i metody leczenia objawowego. Leki takie jak riluzol lub (w niektórych krajach) Radicava mogą spowolnić postęp choroby, zwłaszcza jeśli zostaną zastosowane wcześnie. Regularne kontrole są ważne, ponieważ mogą wystąpić skutki uboczne.

Terapia objawowa ma na celu złagodzenie objawów i utrzymanie jakości życia tak długo, jak to możliwe. Należą do nich pomoce dydaktyczne, wspomaganie oddychania, karmienie przez sondę nosowo-żołądkową w przypadku trudności z połykaniem oraz leki hamujące nadmierne wydzielanie śliny. Leczy się również towarzyszące objawy psychologiczne, takie jak depresja czy lęk.

Fizjoterapia, masaże i elektroterapia również pomagają w poprawie mobilności. Ze względu na mniejszą aktywność wielu pacjentów profilaktyka przeciwzakrzepowa jest również ważna. Ogólnie rzecz biorąc, potrzeba dużo indywidualnego wsparcia i ciągłych badań, aby móc lepiej pomagać osobom dotkniętym tą chorobą.

Niniejszy artykuł pochodzi z EXPERTS Circle – sieci wybranych ekspertów, którzy dysponują dogłębną wiedzą i wieloletnim doświadczeniem. Treści oparte są na indywidualnych ocenach i uwzględniają aktualny stan wiedzy naukowej i praktyki.